Yfirlit
Inngangur
Frammistöðuskýrslan fjallar um loforðið „öruggt rafmagn, gæði og öryggi flutningskerfisins til framtíðar“. Skýrslan tekur mið af skyldum Landsnets samkvæmt reglugerð nr. 1048/2004, um gæði raforku og afhendingaröryggi, sem og innri markmiðum fyrirtækisins. Hún er byggð á tölulegum gögnum úr flutningskerfinu og truflanaskýrslum áranna 2012–2021. Allar truflanaskýrslur eru skráðar í samræmi við reglur starfshóps um rekstrartruflanir (START) og eru rýndar af verkfræðistofunni Eflu.
Mynd 1: Flutningskerfið 2021
Lykilmarkmið
Við setjum okkur markmið, sem samþykkt eru af Orkustofnunum, um eftirfarandi afhendingarstuðla samkvæmt reglugerð nr. 1048/2004:
- Stuðull um rofið álag (SRA)
- Stuðull um meðallengd skerðingar, straumleysismínútur (SMS)
- Kerfismínútur (KM)
Tafla 1 sýnir samanburð á markmiðum við útreiknaða stuðla ársins 2021. Markmiðin og raungildin miða við forgangsorkuskerðingu vegna bilana í flutningskerfinu.
Tafla 1: Markmið um afhendingaröryggi
| Stuðull um afhendingaröryggi | Markmið | 2021 |
|---|---|---|
| Stuðull um rofið álag (SRA) | Undir 0,85 | 0,09 |
| Stuðull um meðallengd skerðingar, straumleysismínútur (SMS) | Undir 50 | 3,03 |
| Kerfismínútur (KM) | Engin truflun lengri en 10 kerfismínútur | Engin truflun |
Í ár, líkt og í fyrra, náðust öll opinber markið um afhendingaröryggi. Straumleysismínútur voru 3,03 í ár samanborið við 12,45 straumleysismínútur árið 2020
Lykiltölur
Hér fyrir neðan eru lykiltölur úr rekstri flutningskerfisins 2021.
Tafla 2: Lykiltölur úr rekstri flutningskerfisins 2021
Heildarinnmötun í flutningskerfið
18.734 GWst
(18.270 GWst 2020)
Heildarúttekt úr flutningskerfi
18.346 GWst
Þar af úttekt skerðanlegra notenda 415 GWst (17.906/415 GWst 2020)
Flutningstöp
388 GWst
(353 GWst 2020)
Hæsti afltoppur innmötunar (klukkustundargildi)
2.406 MW
(2.352 MW 2020
Hæsti afltoppur úttektar (klukkustundargildi)
2.353 MW
(2.299 MW 2020)
Fjöldi fyrirvaralausra rekstrartruflana / bilana
67 truflanir/71 bilanir
(78 truflanir og 85 bilanir 2020)
Fjöldi fyrirvaralausra truflana sem valda skerðingu á forgangsálagi
28
Varaaflskeyrsla vegna fyrirvaralausra truflana 622 MWst (33 truflanir/907 MWst 2020)
Samtals forgangsorkuskerðing vegna fyrirvaralausra truflana
103 MWst
(413 MWst 2020)
Samtals orkuskerðing til skerðanlegra notenda vegna fyrirvaralausra truflana
583 MWst
(1.671 MWst 2020)
Samantekið afhendingaröryggi frá flutningskerfinu
Með aukinni áraun á flutningskerfið höfum við í auknum mæli þurft að treysta á varaaflskeyrslu og skerðingarheimildir. Áhugavert er að skoða hvaða áhrif það hefði á afhendingaröryggi kerfisins ef ekki væri hægt að grípa til þessara ráðstafana í truflanarekstri.
Á grafi 1 hefur skerðingum til notenda á skerðanlegum flutningi og vinnslu varaafls í fyrirvaralausum truflunum verið umbreytt í straumleysismínútur. Reiknað er með heildarorkuafhendingu hvers árs þ.e. straumleysismínútur eru reiknaðar út eins og öll orka sé forgangsorka. Þar að auki hefur skerðingum vegna bilana í öðrum kerfum verið umbreytt í straumleysismínútur. Hafa skal í huga að í öðrum köflum skýrslunnar eru straumleysismínútur bara reiknaðar út frá skerðingum á forgangsorku vegna fyrirvaralausra truflana og forgangsorkuúttekt 2021. Þess vegna eru útreiknaðar straumleysismínútur forgangsnotenda vegna bilana í kerfi Landsnets samtals 2,97 á grafi 1 en 3,03 annars staðar í skýrslunni. Í ljós kemur að í ár hefðu straumleysismínútur verið rétt undir 39 ef ekki hefði verið hægt að keyra varaafl og skerða notendur á skerðanlegum flutningi.
Graf 1: Heildarskerðingu umbreytt í straumleysismínútur, ef varaafl hefði ekki verið tiltækt og ekki hefði verði hægt að skerða notendur á skerðanlegum flutningi
Helstu rekstrartruflanir ársins
Tafla 3 sýnir þær truflanir sem fóru yfir 0,50 straumleysismínútur árið 2021. Ef um fyrirvaralausa truflun er að ræða er tímalengd skerðingar í töflunni hér að neðan miðuð við tímabilið frá því að eining leysir út þar til eining kemur í rekstur aftur. Í þeim tilvikum þar sem varaaflskeyrsla hefst innan skerðingartímabilsins er varaaflskeyrslan dregin frá útreiknaðri skerðingu. Truflun getur haft áhrif á fleiri en eina aðveitustöð og þar af leiðandi getur tímalengd forgangsorkuskerðingar verið breytileg eftir aðveitustöðvum.
Tafla 3: Truflanir 2021 sem fóru yfir 0,50 straumleysismínútur
| Dags. | Alvarleika- stig | Lýsing | Skerðing - forgangsorka [MWst.] | Skerðing - ótrygg orka [MWst.] | KM | SMS |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 9.jan |
| Útleysing á Sigöldulínu 4 og Prestbakkalínu 1 olli straumleysi frá tengivirki Landsnets á Prestbakka. | 18,78 | 0,46 | 0,54 | |
| 8.jún |  | Útleysing á Kópaskerslínu 1 olli straumleysi frá tengivirki Landsnets á Kópaskeri ásamt straumleysi í Lindabrekku og Silfurstjörnu. | 24,55 | 0,61 | 0,70 |
Samantekt eftir landshlutum
Áhugavert er að skoða hvernig truflanir ársins skiptust eftir landshlutum. Mynd 2 sýnir fjölda truflana í hverjum landshluta fyrir sig og útreiknaðar straumleysismínútur fyrir almenna notendur, þ.e. dreifiveitur. Hafa skal í huga að hér hafa straumleysismínútur verið reiknaðar niður á landshluta, þ.e. miðað er við heildarforgangsorkuúttekt almennra notenda á árinu í hverjum landshluta fyrir sig. Það er gert til þess að gefa betri mynd af því hvaða straumleysi forgangsnotendur upplifðu í hverjum landshluta.
Mynd 2: Samantekt fyrirvaralausra truflana og straumleysismínútna í hverjum landshluta fyrir árið 2021, við útreikninga á straumleysismínútum var miðað við forgangsálag almennra notenda í hverjum landshluta árið 2021